Ancient Turkey

Kent, Denizli İli, Tavas İlçesinin 10 km. kuzey batısında bulunan Vakıf Köyü sınırları içindedir. Yerleşim daha çok kuzeydeki su ile çevrili bölgede yoğunluk kazanmaktadır. Herakleia Salbake, antik coğrafyada belirtilen Caria ile Phrygia bölgelerini ayıran Babadağ (Salbake) Sıradağlarının güneyinde bugünkü Tavas Ovasına bakan eteklerinde yer almaktadır. Caria kenti olarak bilinir. Herakleia ile Aphrodisias'ı küçük Tmelos'a (Kırkpınar) Çayı doğal sınır olarak ayırmaktadır. Her iki kentin de nehir tanrısı Tmelos'tur. Herakleia; batısında Aphrodisias, güneyinde Apollonia ve Tabai, güneydoğusunda Sebastopolis ve Kidrama ile yakın ve çağdaş kentler durumundadır. Kentin ilk kuruluşu hakkında antik kaynaklarda herhangi bir bilgiye rastlanmamaktadır. Önemli yapıları; şehri çevreleyen Roma Dönemi suru ve stadyumdur. Stadyum Antik kenti çevreleyen sur ile bugünkü Vakıf Köyünün arasındadır. Doğu-Batı yönünde olan stadyuma ait, yamaçlarda bazı basamaklar görülmektedir. Batı kısmın

Istlada antik kenti, günümüze kalmış ilginç mezarları ile Likya’nın küçük boyutlu kentleri arasında en etkileyici olanıdır. Demre-Kaş karayolu üzerinde Yavu köyünü geçtikten sonra Davazlar Köyü levhasından güneye ayrılan yolla 4 km. sonra Kapaklı köyüne ulaşılır. Köy ilkokulunun hemen karşısında yer alan ünlü Hoyran Mezarı yanından yine 10 dakika güneye yürünerek varılan Hayıtlı mevki Istlada antik kenti kalıntılarının yer aldığı alandır. Istlada kalıntıları Kapaklı, Hoyran ve Hayıtlı’ya dağılmış vaziyettedir. Istlada adı şehrin birçok yazıtında okunabilmiş olup Likya birliği içinde komşu diğer şehirlerle bölgenin tarihi kaderini paylaşmıştır. Gerek Hoyran mezarındaki ilginç kabartmalardan gerekse okunabilir Likya yazıtlarından şehrin tarihini en azından İ.Ö. 4. yy başlarına indirmek mümkündür. Likya döneminden sonra sırasıyla Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim gördüğü kalıntılardan anlaşılmaktadır. Istlada, Apollonia, Aperlai, Phellos veya İsinda gibi ufak bir beyin

Damlıboğaz / Hydai, Muğla İl merkezinin batısında, Milas İlçesi'nin 6 km batı-güneybatısında, Hydai (Grekçe su[2]) antik kentinde yer alan bir düz yerleşmedir. Güllük Körfezi'ne açılan Sarıçay (antik dönemdeki adı Kybersos) Vadisi'ndeki Damlıboğaz Köyü'nün hemen yakınındadır.[3] Hydai antik kentinin MÖ 478 yılında kurulduğu, ancak Sarıçay'ın yatağının değişmesi üzerine ortaya çıkan mezarlıktaki buluntulara göre yerleşmede iskanın MÖ 3. binyıla kadar geri gittiği anlaşılmaktadır.[4] Kent sarp ve kayalık bir tepenin zirvesinde kurulmuştur. Attik Delos Birliği'ne Kydae adıyla üye olduğu bilinmektedir.[5] Kazılar Yerleşmede 2000 yılında Milas Müzesi'nin başkanlığında Muğla Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü ile işbirliği içinde kurtarma kazıları başlatılmıştır.[3] Halen Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı'nca, Karia Bölgesi Kültür Envanterinin Çıkarılması ve Karia Dip Tarihi projeleri çerçevesinde yüzey araştır

Muğla İli; Milas ilçesinin 29 km. güneyinde Karacahisar Köyü’nün doğusundaki çift zirveli çamlı bir tepe üzerinde  yer alan antik kent hakkındaki ilk bilgiler Plinius ve Ptolemaios'dan gelmektedir. Robert da 1930'lu yıllarda yapılan yüzey araştırmasında Hydisos'da inceleme yapmıştır. Atina Vergi Listeleri'nde 1 talent vergi ödediği bilinmektedir (Attike-Delos deniz biriliği’ne vergi ödüyordu). Roma İmparatorluk Dönemi sikkeleri vardır. Hydisos'un lokalizasyonu bir yazıt ve sikkeler sayesinde yapılabilmiştir. İki tepe üzerinde kurulu olan kent kısmen korunagelmiş kulelerle desteklenen ve Hellenistik Dönem'e tarihlenen bir sur ile çevrilidir. Her iki tepe arasında tiyatro ve agora bulunmaktadır. Agoraya bitişik stoalar da vardır [Bean 1976:399-400]. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. Şehrin baş tanrısı Zeus Areios bir savaş tanrısı olup, sikkeler üzerinde ya sakallı ve miğferli bir büst

Hyllarima / Ullarima/ Wallarima; Muğla, Kavaklıdere, Derebağ Köyü Muğla’nın Kavaklıdere ilçesine bağlı Derebağ Köyü’nün güney bitişiğindeki, Maltepe denen alçak ve yaygın tepecik üzerindedir. Derebağ Köyü’ne şimdi tümüyle asfaltlanmış Yatağan, Kavaklıdere, BOZDOĞAN yolundan gidildiğinde,  Yolun Yatağan çıkışından sonra 26. kmsinde kavaklıdere kavşağının 4km. kuzeybatısında, Mesevle/Çayboyu köyününden . 7km. ilerde Derebağ köylerinin evlerine varılır, sağ tarafta kalan bir çeşmeden sonra Hyllarima antik kenti kalıntıları biraz yukarıda, tepenin çevresine yayılmış. İyi durumda bir Roma dönemi tiyatrosu, sur kalıntıları, kaya mezarları dikkati çeken kalıntılardır Ullarima’dan bugüne kalan. Kavaklıdere Menteşe beldesi yakınlarındaki Çamyayla’da ise Kyon kalıntıları var. Kyon, bir Karia kenti. Köy içinde Roma dönemi tiyatrosu, sunak taşları kalıntılarını göreceksiniz. kentin kuzey ve batı surları Leleg türüdür. Bilge Umar, Karia kitabında, wallaunauma kök sözcüğüyle Luvi dilinde ismin K

İdebessiois yada İdebessos , Antalya Körfezi’nin batısında, Kumluca’ya 21 km. uzaklıkta Yenikışla köyündedir. İdebessos Luwi dilinden gelen bir sözcük olup Prof.Bilge Umar’a göre bu isim “Dawassa” olup Ormanlı kent anlamındadır. Kentin kuruluşu ve tarihi geçmişi konusundaki bilgilerimiz çok yetersizdir. Burada arkeolojik araştırmalar yapılmamış yalnızca isminden söz edilmiştir. Idebessos, diğer Likya antik kentlerinden farklı bir yerleşim gösterir. Antik çağda yörede çok az nüfusun barınmış olması şehrin düzlükte gelişmesine ve hemen yanı başındaki ufak yükseltinin etrafının surla çevrilerek bir bakıma emniyetli bir akropol elde edilmesine neden olmuştur. Surun dışında, orman yolunun kenarında, sura göre kuzeybatı kısmında Likya bölgesinde küçük bir tiyatro bulunmaktadır. Orkestrası toprakla dolmuş, 5-6 oturma sırasına sahip olabileceği düşünülen tiyatronun kuzeyinde, planlı olduğu kadar Aquaduct'un ucunun yapıya bağlanması yüzünden hamam olması ihtimal dahilindeki bir yapı ka

İsauria (Yunanca: Ισαυρία / İsauria), Vetus (Eski İsaura), İsaura Nova (Yeni İsaura), Tris-Maden ve Leontopolis (Arslanlar Kenti) isimleri Lycaonia ya da Eski Yunanda Iconium (Konya)'nın bir kenti olarak bilinmektedir. Yerel halk arasında Zengibar Kalesi olarak anılmaktadır. İsaura'lı halk enerjik ve yağmacı bir halk olarak bilinir. İsaura'nın Kralı Philiph düşmemek için birçok savunma yapmış olsa da Alexander'in ordusuna karşı koyamamıştır. Daha sonra tekrar inşa edilen İsaura, Galatia İmparatorluğu'nun son Kralı P. Servilius tarafından geliştirildi ve bölgenin ticaret merkezi haline getirildi. Isauria Palea ve Isauria Nova olarak iki ayrı şehir haline geldi. Fakat her ikisi de aynı dili konuşuyordu. Sonraki dönemde (Ammianus Marcellinus Dönemi) Dorla Koniah 'ın sancak ve başkenti olmuştur. Ve ilk Hristiyanlar olarak ve Hristiyanlığın gelişmesinden bu ülke öncü olmuştur. Burada birçok psikopos yaşamaktaydı. Theophilus, Sisamoas da Isaura'da yaşadığı bil

İsinda antik kenti, Kaş ilçesi merkez bucağına bağlı Belenli köyünün 3 km. güneyindeki tepenin doruğu ve yamaçlarındadır. Demre-Kaş karayolu üzerinde Kaş’a 8 km kala Ağullu yerleşiminden önce güneye dönen yol Belenli köyüne ulaşır. İsinda, ismine antik yazarlarda pek rastlamadığımız ufak bir yerleşim yeridir. Hala görülebilen Lykia dilinde yazılmış 3 mezar anıtı, kentin M.Ö. 4. yüzyılın ilk yarısından önce iskan edildiğini göstermektedir. Lykia Birliği’nin oluştuğu M.Ö. 2. yüzyılda Aperlai ile beraber Birlik’te temsil edilmiştir. Tıpkı Apollonia’daki gibi “İsindalı Aperlailılar” şeklinde şehrin ismini gösteren kitabeler mevcuttur. İsinda, daha çok ufak bir beyin veya sülalenin oturduğu müstahkem bir mevki durumundadır. Kent uzun süre varlığını sürdürmüş ve Paxromana döneminde Antiphellos’un gelişip, zenginleşmesi ve İsinda halkının kıyıdaki bu kente göçmesiyle zamanla terk edilmiştir. İsinda antik kentinin kalıntıları, Belenli köyü’nün üst tarafında kalan orta büyüklükteki bir tepe

Kalynda antik kenti kalıntıları Dalaman-Fethiye yolu üzerinde Dalaman’dan 2 km sonra sağda Şerefler Köyü, sapağından 1 km ileride, köyün okulunun 200 metre yukarısında, tepe üzerinde ve çevresinde bulunmaktadır Herodotos'tan öğrenildiğine göre, başlarında kralları Damasithymos'la birlikte İ. Ö. 5. yy.'da Pers Savaşları'na katılmış olan Kalyndalılar'ın kenti, Stadiasmus Patarensis'de verilen güzergahlara göre Telmessos'dan 187 stadia (34,5 km), Kaunos'dan ise 104 stadia (19 km) uzaklıkta yer almaktadır. Söz konusu uzaklıklar yaklaşık olarak Telmessos'un kuzeybatısındaki Kargın Çayı kenarında yer alan Kozpınar'a işaret etmektedir. Attika-Delos Deniz Birliği'nin tribut listelerinde Kaunos'a bağlı bir kent olarak gösterilen Kalynda, yazıtlarda da Kaunos'un bir halkı olarak geçmektedir. Herodotos Kaunos'dan söz ettiği bir pasajında Kaunos'un Kalynda ile olan sınırına değinmektedir. Kalynda Karia ile Lykia arasında bir kenttir.

     Kadirli İlçesi, Kızyusuflu köyü sınırları içerisinde, 638 rakımlı, Karatepe'nin kuzeyindedir. Kadirli'nin güneydoğusunda olup ilçeye, 22 km, Osmaniye'ye 30 km, Adana'ya ise 130 km uzaklıktadır.    Karatepe Geç Hitit Çağında (M.Ö. 8 yy.)Adana Ovası Hükümdarı Asativatas tarafından, krallığını kuzeydeki vahşi kavimlere karşı korumak üzere, bir hudut kalesi olarak yaptırılmıştır.  Kurucusundan dolayı Asativadaya adını alan bu yer M.Ö. 725-720 tarihlerinde Asur kralı 5 Salamonsor veya M.Ö. 680 yılında Asarhaddon tarafından ele geçirilmiş, yıkılıp yakılmıştır.      Yıkılan kale sur duvarlarının kalınlığı 2 ila 4 m genişliğinde, kalenin iç ve dış duvarları ise 4 ila 6 m yüksekliğindedir. Kuru, harçsız yapılan çift duvar arasındaki boşluk taş, moloz ve toprakla doldurulmuştur. Kalenin doğu-batı çapı 196 m, kuzey-güney çapı ise 376 metredir. Kale 18-20 m aralıklarla tespit edilebilen 28, tespit edilemeyen 6 olmak üzere 34 adet dikdörtgen burçlarla tahkim edilmiştir.  

Osmaniye İl merkezinin 12 km. kuzeyindeki Ceyhan Nehrinin kuzeybatıya döndüğü kıvrımın içinde, Kesmeburun ile Bahçeköy arasında bulunan ovaya hakim olan bir kaya çıkıntısı üzerinde Bodrum Kalesi adını taşıyan 13. yy. dan kalma bir kale yükselmektedir.      Osmaniyeden Cevdetiye, Kesmeburun üzerinden Karatepe-Aslantaş ören yerine ulaşan yolun doğusunda bulunan kalenin eteklerinden başlayarak kalıntıları çepeçevre birkaç km²lik alanı kaplayan Kastabala Ören Yerini ilk kez 1875 yılında İngiliz diplomat E.J. Davis ziyaret etmiş ve ayrıntılı olarak tanımlamıştır. Kentin antik devirdeki diğer bir adının da Hierapolis olduğu ancak 1890 yılında İngiliz araştırmacı Th. Bent tarafından burada bulunan antik yazıtlar sayesinde anlaşılmıştır. Çeşitli uluslara mensup gezgin ve araştırmacıların Kastabalanın anıtları, yazıtları ve sikkeleri hakkında 20. yy. da yaptıkları araştırmalar sayesinde antik kent tarihinin karanlıkta kalan bazı noktalarını aydınlatmak mümkün olabilmektedir. Antik yazarlard

Kastabos (Κασταβος), Marmaris yakınlarında bir antik kenttir. Castabus (Kastabos) Antik Kenti, Muğla’nın Marmaris ilçesinin Hisarönü Köyü yakınlarındaki Pazarlık mevkiinde konumlanmaktadır. 275 metre yüksekliğe sahip Eren Dağı’nın üzerindeki bir düzlükte kurulan Kastabos Antik Kenti’ne Hisarönü ovasından bir saatlik tırmanışla ulaşılmaktadır. Günümüzde yöre halkı tarafından Pazarlık ve Gavur Pazarı diye bilinen yörede yer alan Kastabos antik mabet-kentin isminin, Karia dilinden geldiği düşünülmektedir. Karia dilinde ‘‘Tapınak Düzlüğü’’ anlamına gelmesi de kentin isminin antik kentin içerisindeki yapılarla örtüştüğünü göstermektedir. Aynı isimde Klikia ve Kappadokia'nın yakınındaki Lykaonia civarında iki kent daha bulunmaktadır. Kastabos’u ilk olarak 19.yüzyılların sonunda (1886) T.A.B Spatt ziyaret etmiştir. Bu ziyaretinde bölgeyi araştırırken kentte bulunan bir mabetle karşılaşmıştır. Daha sonralaırnda bulduğu bu mabedin Leto’la ait olduğu fikrini öne sürmüştür. Spatt’ın

Kayaköy, Muğla'nın Fethiye ilçesine bağlı tanınmış bir mahalledir. Fethiye’nin 8 Km. güneyinde bulunan ve Antik Dönemde Karmylassos olarak bilinen Kayaköyü’nün geçmişi filolojik verilere göre M.Ö.3. binlere kadar gitmesine karşın mevcut kalıntılara M.Ö.4.yy.dan daha aksiye giden buluntu henüz ele geçmemiştir. Kentte yamaca dayalı olarak izlediğimiz yapı gruplarının tamamı Osmanlı imparatorluğunun geç dönemlerinde azınlıklara tanınan haklarla 19.yy.ın II. Yarısı ile 20.yy.ın ilk çeyreğinde iskan edilen Rumlarca yapılmıştır. Türkiye Cumhuriyetinin Kuruluş yıllarında bölgede yaşayan Rumların batı Trakya’daki Türkler ile mübadele edilmesi sonucu boşaltılan kentteki yapıların ahşap olan kapı pencere ve üst örtü sistemlerinin doğal etkenler ile tahrip olmasıyla kent hayalet bir şehir görünümü almıştır. Terk edilen kentte kullanıldığı dönemde her biri 50 m2. den büyük olmayan manzara ve ışık açısından birbirinin önünü kapatmayan genellikle alt katları kiler hüviyetinde ikişer katlı, gir

Keçi kalesi, İzmir`in Selçuk ilçesinin Belevi mevkiinde bulunmaktadır. Selçuk’a 9 Km., Belevi’ye 2 Km. mesafede, Belevi Köyü’nün tam karşışındaki Alaman Dağı’nın 300 M.’lik zirvesinde bulunan Keçi Kalesi, kuzeyden gelip güneye giden İzmir-Tire-Selçuk(Ayasuluk) yolunun Küçük Menderes ovasını geçerek çatal yaptığı, kavşak noktasındadır. Stratejik bir konumda bulunan kale, Helenistik dönemde (MÖ.300-MS.20) yapılmış, daha sonra Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı’lar tarafından da kullanılmıştır. Menderes Ovası’na hâkim bir noktada Sardes ticaret yoluna gözcülük amacıyla ve Selçuk Kalesi’ne kuzeyden gelecek saldırıları önceden görüp haber vermek için kullanılmıştır. Kesme taştan dikdörtgen planlı olarak yapılan kalede yer yer moloz taş ve tuğla da kullanılmıştır. Duvar örgüsünde Bizans döneminde kireç harcı kullanılmıştır. Duvarları kireçtaşlarının yontulması ile oluşturulsa da dayanıklılığı arttırması açısından sertleştirilmiş kireç harcı dökülmüştür Kale iç ve dış kale olmak üzere ik

Kekova, (Likya dilinde: Dolichiste) Antalya ilinin Demre ilçesi yakınlarında Uçağız (Teimiusa) ve Kale (Simena) köylerinin karşısında uzanan 7.4 km. uzunluk ve yaklaşık 500 m genişliğinde ince uzun bir adadır. En yüksek tepesi 188 m. karşısındaki anakara ile arasındaki kanal görünümündeki denizin derinliği ise 105 m.dir. Kekova adı son yıllardaki güncelliğinden dolayı turizm ve korumacılık alanlarında da sıkça kullanılır olmuştur. Çayağzı'ndan (Andriake) yapılan tekne turları "Kekova turu" olarak anılmaya başlamış, daha da önemlisi ada ve çevresindeki arkeolojik, doğal koruma alanları "Kekova Sit Alanı" olarak adlandırılmıştır. Kaynaklara çoğu kez "Kakava" diye geçmiştir. 4.5 km²'lik yüzölçümü olmakla birlikte bu adada kimse yaşamamaktadır. Üzerinde pansiyonlar ve kafeler bulunan adaya teknelerle ulaşım sağlanmaktadır. İtalyan işgalinden sonra adanın hangi ülkeye ait olacağı konusunda Türkiye ve İtalya arasında bir süre uzlaşılamamış, daha sonra

Kelbessos Antik Kenti Antalya’nın Konyaaltı İlçesi Saklıkent yolunun yaklaşık 34.km’sinde, Alımpınarı mahallesinde yer almaktadır. Ahırtaş mevkiine yakın bir yerde, kente ait lahit kalıntıları göze çarpmaktadır. Yelli Armut Sırtı denilen tepenin üzerinde bulunur. Güneyinde Sarı Göynük Boğazı, Kuzeyinde Konyaaltı – Saklıkent yolu yer almaktadır. Antalya Körfezi’ne bakan yerleşme, ilk kez R. Paribeni ve P. Romanelli tarafından 1913 yılında keşfedildi. Burada ortaya çıkarılan yazıtlar İtalyan ekip tarafından yayımlandı. Daha sonra R. Heberdey tarafından gözden geçirildi. Yerleşmeden çıkan yazıtlar bugüne kadar başlı başına bir epigrafya projesi çerçevesinde ele alınıp değerlendirilmediğinden, 1996 yılında bunlarla ilgili yoğun bir epigrafik çalışma gerçekleştirilmiştir. 1989 yılından itibaren Avusturya Bilimler Akademisi’ni himayesinde yürütülen ‘Termessos Antik Kenti ve Egemenlik Alanı Epigrafya – Tarihi Coğrafya Yüzey Araştırmaları Projesi’ kapsamında, B. İplikçioğlu (Marmara Üniversi

Kibyra Antik Kenti, Burdur Gölhisar ilçesinin Horzum mahallesinde birbirinden derin yarlarla ayrılan hâkim üç tepelik üzerinde yer almaktadır. Kentin yerleşim alanı oldukça büyüktür. Yapılar, simetrik düzenlenmiş, tepelik teraslanarak göl ve ova manzarasına hâkim konumda ve hiçbir yapı bir diğerinin manzarasını kesmeyecek biçimde yerleştirilmiştir. Şehre girerken solda muhteşem bir anıtsal kapı ile Antik Çağ Anadolu’sunun 12-13 bin kişi kapasitesi ile en görkemli stadyumu bulunmaktadır. İlerledikçe bazilika, yukarı ve aşağı agora, hamam, gymnasion, tiyatro ve meclis binası ile planlı anıt mezar, hamam, yuvarlak kuleli tak ve su yolları görülmektedir. Meclis binası/ müzik evi 3600 kişi kapasitesiyle Antik Çağ Anadolu’sunun en görkemli eserlerindendir. Meclis binası/ orkestranın tam merkezinde bulunan kırmızı, yeşil ve beyaz mermerden yapılmış, yılanlardan oluşan saçları ve insanları taşa çeviren bakışlarıyla Medusa mozaiği Anadolu’da tektir. 2011 yılında meclis binası önünde, Anadolu’

Kitanaura, Antalya İli, Kumluca İlçesi’nin Saraycık mevkisi kuzeyindeki tepe ve yamaçlarında yer almaktadır. Saraycık kalıntıları ilk kez 1842 yılında subay olan iki gezgin, Spratt ve Forbes, tarafından keşfedilmiştir, fakat burasının, Apollonia ismindeki kent olduğunu düşünmüşlerdir. Spratt ve Forbesiten hemen iki gün sonra Alman August Julius Schönborn da Saraycık'a gelmiş ve harabeleri Marmaralılar'ın kentiyle eşleştirmek istemişse de sonradan Mnara olarak lokalize etmiştir. 1898 yılında Antalya bölgesinde 31 adet Helenistik Dönem sikkesi içeren bir hazine bulunmuştur. Buradaki 31 adet sikkeden 13 tanesi Phaselis, 4 tanesi Termessos, 1 tanesi Masikytos kümesinden Lykia Birlik sikkesi, 2 tanesi Perge, 2 tanesi Aspendos ve 9 tanesi de Kita lejantlı Kitanaura sikkesidir. Hazine, Phaselis ve Termessos kentlerine ait sikkelerin çokluğu sebebiyle Kitanaura'nın lokalizasyonu için Doğu Lykia'nın orta kısımlarını düşündürmüştür, bu sikkeler Kitanaura’nın Helenistik Dönem’d

Kolonai Hellen dilinde Tepe halkının kenti anlamındadır. Antik kentinin yeri tartışmalı olup kesinlik kazanmamıştır. Strabon, Hellespontos Boğazının (Çanakkale boğazı) dışında, Larissa ile Amaxitas yakınını gösterir, J.Cook ise Kösedere Köyünün 5 km. kuzeybatısında Taraklı iskelesinin 2 km. kuzeyindeki Beşik tepeyi işaret eder. Thoukydides ve Xenephon’da yalnızca ismi geçen kent hakkında bilgiler çok kısıtlıdır. Xenephon, Pers Satrabı Pharnabasos’dan ötürü ismini yazmıştır, öte yandan Thoukydides de M.Ö.479 da Perslerin uğradığı yenilgiden sonra Byzantion’da üstlenen Xerxes ile Spartalı komutandan ötürü kentin ismine değinmiştir. Araştırmacıların sözünü ettiği yerlerde ise yalnızca toprak üstü buluntusu olan keramiklerle karşılaşılmıştır. Hisarlı ve Arabakonağı köyleri sınırları içinde sütun ve basamaklar ile antik şehir kalıntılarına rastlanmaktadır. Bölgede bilimsel bir kazı yapılmadığından ayrıntılı bilgiler yoktur. Bilge Umar Türkiye’de Tarihsel Adlar kitabında şu şekilde açı

Kizzuvatna Krallığının Başkenti olarak da adı geçen Comona Adana'nın Tufanbeyli ilçesi sınırları içerisinde bulunan Şarköyü'nün eski yerleşim adıdır. Commona olarak da anılmaktadır. Comona Çukurova Bölgesinde Hititler döneminde dini bir krallık olan Kizzuwatna'nın en önemli şehirlerindendir. Köyün adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında bilgi yoktur. Hitit-Roma dönemlerinde dinsel başkentlerden biri olduğu söylenmektedir.Tarihteki adı KOMANA olarak geçmektedir.1970 li yıllarda İngiliz Arkeologlar kazı çalışmaları yapmışlardır. Sit alanı olarak ilan edilmiş ve koruma altındadır. Tufanbeyli ilçesi sınırları içerisinde kalan Comona (Şar Köyü)'nın tarih sahnesinde önemli yeri vardır. İlçedeki en önemli tarihi kalıntıların bulunduğu Şar Köyü'nde Roma, Bizans ve Hitit dönemlerine ait kalıntılar bulunmaktadır. Bunlardan ayakta olanlardan bazıları Ala Kapı, Kırık Kilise ve Antik Tiyatrodur. Tufanbeyli Hitit döneminin önemli merkezlerinden biridir. Kizzuwatna Krallığı