Kazane Höyük - Şanlıurfa, Konuklu köyü
Kazane Höyük, Şanlıurfa ili'nin yaklaşık 4 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Bölgede topraktaki organik kalıntılar üzerinde yapılan araştırmalara göre MÖ 3. bin yılın ortalarında ovada kamış, saz ve ot türleri yönünden yoğun bir bitki örtüsü olduğu anlaşılmaktadır. İklim, daha yağışlı bir iklim olmalıdır. Çevredeki tepeler muhtemelen ormanlıktı.[2]
Höyükteki kazılar 1992 yılında Virginia Üniversitesi'nden Patricia Wattenmaker başkanlığında başlamıştır. Kazılarda amaç, Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında yapılacak kanalların yerleşmenin güneyinde ve doğusunda, aşağı ve dış şehir alanlarında yapacağı tahribattır. Bu kazılarda tabakalanmayı anlayabilmek için höyüğü batısında, MÖ 4. bin yıl yerleşmesi, doğusunda aşağı şehir ve güneyde dış şehir olmak üzere üç açma üzerinde çalışılmıştır. Höyükte 1996-98 yıllarında Reinhard Bernbeck, Susan Polock ve C. Coursey tarafından, Erken Halaf ve Halaf yerleşmeleri üzerinde ikinci dönem kazıları yapılmıştır.[2]
Kazılardan ortaya çıkan sonuçlara göre höyüğün Neolitik Çağ, Halaf Dönemi, Geç Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı'nda yerleşim gördüğü anlaşılmaktadır.[2]
Aşağı şehirde yer alan Halaf yerleşiminin 20 hektarlık bir alana yayılmış olduğu belirtilmektedir. Obeyd yerleşiminin de geniş bir alana yayıldığı anlaşılmaktadır.[3] Halaf tabakalarından birindeki açma, Kuzey Suriye'deki Tell Sabi Abyad'dan bilinen Halaf Geçiş malzemesi verirken diğer açmalardan Orta ve Geç Halaf buluntuları elde edilmiştir.[4]
Mimari açıdan en zengin buluntular yerleşmenin Erken Tunç Çağı I. evreye göre hızla büyüdüğü Erken Tunç Çağı'nın II. ve III. evrelerinde görülmektedir. Aşağı şehirde anıtsal boyutta taş temelli bir surla çevrili en az 900 metrekarelik kerpiç bir yapı açığa çıkarılmıştır. Binanın 1 metre kalınlıktaki taş temellinde çamur harç kullanılmıştır. Surdan iç kısma 13 metrelik dar bir koridordan girilmektedir. Yapıda açığa çıkarılan, birbirine geçit vermeyen iki mekan vardır.[2]
Değerlendirme
Erken Tunç çağı yerleşiminin yaklaşık 40 hektarlık bir yayılma alanıyla Güneydoğu Anadolu'da bilinen en büyük yerleşim olduğu belirtilmektedir. Yapılardaki özenli işçilik ve anıtsal yapılar, yerleşimin bir kent olduğunu doğrulamaktadır. İş bölümüne dayalı bir ekonomi olduğu, yöneticinin iç kalede ikamet ettiği anlaşılmaktadır.[2]
Halay yerleşimi tabakalarından sağlanan materyal üzerinden yapılan, hata payından arındırılmış radyokarbon tarihleme yöntemi sonucu yerleşmenin MÖ 6000 – 5500 tarihlerinde başlamış olduğu yönündedir.[5]
Atatürk Barajı'ndan Harran Ovası'na ulaşan su kanallarından birinin, Kazane Höyük Halaf yerleşiminin tam ortasından geçtiği görülmektedir.[6]
Kaynakça
1^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları
2^ a b c d e "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2012.
4^ Current Archaeology In Turkey 6 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe
5^ Binghamton University İngilizce
6^ Burçin Erdoğu, Karşılaştırmalı Tablolara Göre Anadolu Kronolojisi
7^ NTV
Wikipedia
Höyükteki kazılar 1992 yılında Virginia Üniversitesi'nden Patricia Wattenmaker başkanlığında başlamıştır. Kazılarda amaç, Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında yapılacak kanalların yerleşmenin güneyinde ve doğusunda, aşağı ve dış şehir alanlarında yapacağı tahribattır. Bu kazılarda tabakalanmayı anlayabilmek için höyüğü batısında, MÖ 4. bin yıl yerleşmesi, doğusunda aşağı şehir ve güneyde dış şehir olmak üzere üç açma üzerinde çalışılmıştır. Höyükte 1996-98 yıllarında Reinhard Bernbeck, Susan Polock ve C. Coursey tarafından, Erken Halaf ve Halaf yerleşmeleri üzerinde ikinci dönem kazıları yapılmıştır.[2]
Kazılardan ortaya çıkan sonuçlara göre höyüğün Neolitik Çağ, Halaf Dönemi, Geç Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı'nda yerleşim gördüğü anlaşılmaktadır.[2]
Aşağı şehirde yer alan Halaf yerleşiminin 20 hektarlık bir alana yayılmış olduğu belirtilmektedir. Obeyd yerleşiminin de geniş bir alana yayıldığı anlaşılmaktadır.[3] Halaf tabakalarından birindeki açma, Kuzey Suriye'deki Tell Sabi Abyad'dan bilinen Halaf Geçiş malzemesi verirken diğer açmalardan Orta ve Geç Halaf buluntuları elde edilmiştir.[4]
Mimari açıdan en zengin buluntular yerleşmenin Erken Tunç Çağı I. evreye göre hızla büyüdüğü Erken Tunç Çağı'nın II. ve III. evrelerinde görülmektedir. Aşağı şehirde anıtsal boyutta taş temelli bir surla çevrili en az 900 metrekarelik kerpiç bir yapı açığa çıkarılmıştır. Binanın 1 metre kalınlıktaki taş temellinde çamur harç kullanılmıştır. Surdan iç kısma 13 metrelik dar bir koridordan girilmektedir. Yapıda açığa çıkarılan, birbirine geçit vermeyen iki mekan vardır.[2]
Değerlendirme
Erken Tunç çağı yerleşiminin yaklaşık 40 hektarlık bir yayılma alanıyla Güneydoğu Anadolu'da bilinen en büyük yerleşim olduğu belirtilmektedir. Yapılardaki özenli işçilik ve anıtsal yapılar, yerleşimin bir kent olduğunu doğrulamaktadır. İş bölümüne dayalı bir ekonomi olduğu, yöneticinin iç kalede ikamet ettiği anlaşılmaktadır.[2]
Halay yerleşimi tabakalarından sağlanan materyal üzerinden yapılan, hata payından arındırılmış radyokarbon tarihleme yöntemi sonucu yerleşmenin MÖ 6000 – 5500 tarihlerinde başlamış olduğu yönündedir.[5]
Atatürk Barajı'ndan Harran Ovası'na ulaşan su kanallarından birinin, Kazane Höyük Halaf yerleşiminin tam ortasından geçtiği görülmektedir.[6]
Kaynakça
1^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları
2^ a b c d e "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2012.
4^ Current Archaeology In Turkey 6 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe
5^ Binghamton University İngilizce
6^ Burçin Erdoğu, Karşılaştırmalı Tablolara Göre Anadolu Kronolojisi
7^ NTV
Wikipedia
Yorumlar
Yorum Gönder