Tiladir Tepe Höyüğü - Şanlıurfa, Birecik, Ziyaret köyü
Tiladir Tepe, Şanlıurfa il merkezinin güneybatısında, Birecik İlçesi'nin güneyinde, Ziyaret Köyü'nün 700 metre kadar kuzey-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Türkiye – Suriye sınırına oldukça yakın, Karkamış'ın 3,5–4 km. kuzey-kuzeydoğusundadır. Tepe, 600 x 200 metre boyutlarında olup 12,2 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Fırat'ın doğu yakasında, nehrin hemen kıyısındaki bir kaya üzerinde bulunan höyük büyüklük bakımından bölgenin önemli höyüklerinden biridir.[1]
Tiladir Tepe L. Woolley tarafından saptanmış ve Tell Ziguret olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 1989 yılında Guillermo Algaze başkanlığında yürütülen Dicle – Fırat Arkeolojik Keşif Araştırması Projesi kapsamında sistemli olarak yüzey toplaması yapılmıştır.[1]
Tabakalanma
Yüzey toplamalarından çok tabakalı bir yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı III, Orta Tunç Çağı I ve Ortaçağ yerleşimleri vardır.[1]
Höyüğün batı kesiminde yapılan araştırmalarda Geç Kalkolitik Çağ'a ait olmak üzere dışa dönük dudaklı çömlekler, içe dönük çekiç dudaklı kase parçaları ve Uruk Dönemi'ne ait devrik ağızlı kaseler bulunmuştur. Bu malların benzerlerine Hacınebi Höyüğü'nde de rastlanmaktadır.[1]
Tiladir Tepe, Güneydoğu Anadolu'daki Şadi Tepe, Karkamış, Samsat, Komeçli Höyük ve Kum Ocağı gibi Uruk ticaret ağında yönetsel merkez işlevi gören koloni tipi yerleşmelerden biridir. Samsat'tan sonraki bilinen en büyük Uruk koloni yerleşmesidir.[2] Şaraga Höyük'ün çok yakın çevresindeki bu Geç Uruk koloni yerleşmeleri, Kuzey Suriye'de Fırat kıyısındaki Habuba Kabira ve Cebel Aruda, Tell Kannas gibi Geç Uruk merkezleri ile karşılaştırılmaktadır ve Fırat Vadisi üzerinden geçen Uruk ticaret hattını kontrol eden Uruklu grupların yaşadığı yerleşmeler olarak görülmektedir.[3] Tiladir Tepe'de ele geçen devrik ağızlı kaseler, sözü edilen diğer merkezlerde olduğu gibi, yerleşmede merkezi kurumlar ya da yöneticiler emrinde sadece yemek karşılığında çalışan bir alt sınıfın bulunduğunu göstermektedir.[2] Diğer yandan Tiladir Tepe'de ele geçen buluntuların Şadi Tepe, Komeçli ve Kum Ocağı yerleşmelerinden daha eskiye tarihlenmesi gerektiği bildirilmektedir.[1]
Kaynakça
1^ a b c d e TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
2^ a b Alev Erarslan, İlknur Aktuğ Kolay, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nin Kentleşme Sürecinin Öncü Kent Döneminin Ubaid ve Uruk Evreleri (MÖ 5000 – 3100) İTÜ Dergisi, Aralık 2005, Sh.: 83
3^ 23. Kazı Sonuçları Toplantısı (2001) Cilt 1, Sh.: 108-109
Wikipedia
Tiladir Tepe L. Woolley tarafından saptanmış ve Tell Ziguret olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 1989 yılında Guillermo Algaze başkanlığında yürütülen Dicle – Fırat Arkeolojik Keşif Araştırması Projesi kapsamında sistemli olarak yüzey toplaması yapılmıştır.[1]
Tabakalanma
Yüzey toplamalarından çok tabakalı bir yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı III, Orta Tunç Çağı I ve Ortaçağ yerleşimleri vardır.[1]
Höyüğün batı kesiminde yapılan araştırmalarda Geç Kalkolitik Çağ'a ait olmak üzere dışa dönük dudaklı çömlekler, içe dönük çekiç dudaklı kase parçaları ve Uruk Dönemi'ne ait devrik ağızlı kaseler bulunmuştur. Bu malların benzerlerine Hacınebi Höyüğü'nde de rastlanmaktadır.[1]
Tiladir Tepe, Güneydoğu Anadolu'daki Şadi Tepe, Karkamış, Samsat, Komeçli Höyük ve Kum Ocağı gibi Uruk ticaret ağında yönetsel merkez işlevi gören koloni tipi yerleşmelerden biridir. Samsat'tan sonraki bilinen en büyük Uruk koloni yerleşmesidir.[2] Şaraga Höyük'ün çok yakın çevresindeki bu Geç Uruk koloni yerleşmeleri, Kuzey Suriye'de Fırat kıyısındaki Habuba Kabira ve Cebel Aruda, Tell Kannas gibi Geç Uruk merkezleri ile karşılaştırılmaktadır ve Fırat Vadisi üzerinden geçen Uruk ticaret hattını kontrol eden Uruklu grupların yaşadığı yerleşmeler olarak görülmektedir.[3] Tiladir Tepe'de ele geçen devrik ağızlı kaseler, sözü edilen diğer merkezlerde olduğu gibi, yerleşmede merkezi kurumlar ya da yöneticiler emrinde sadece yemek karşılığında çalışan bir alt sınıfın bulunduğunu göstermektedir.[2] Diğer yandan Tiladir Tepe'de ele geçen buluntuların Şadi Tepe, Komeçli ve Kum Ocağı yerleşmelerinden daha eskiye tarihlenmesi gerektiği bildirilmektedir.[1]
Kaynakça
1^ a b c d e TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
2^ a b Alev Erarslan, İlknur Aktuğ Kolay, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nin Kentleşme Sürecinin Öncü Kent Döneminin Ubaid ve Uruk Evreleri (MÖ 5000 – 3100) İTÜ Dergisi, Aralık 2005, Sh.: 83
3^ 23. Kazı Sonuçları Toplantısı (2001) Cilt 1, Sh.: 108-109
Wikipedia
Yorumlar
Yorum Gönder