Orthosia antik kenti - Aydın, Yenipazar, Donduran köyü

Antik dönem yazarlarından Strabon’un Maiandros Irmağının öte yakasındaki önemli bir yerleşim olarak tanımladığı Orthosia, Aydın İlimiz Yenipazar İlçesi  Donduran Köyü yakınlarındadır.
Bir Kayra yerleşimi olan şehirden Strabon’dan başka, Antik Dönemin önemli yazarlarından  Polybios, Ptolemaios ve Hierokles’te bahseder. Sikkeler ve yazıtlarda da şehrin ismine sık sık rastlanır. Şehir kendi sikkesini basmasının   Roma İmparatoru Maximinus Thrax devrine kadar devam ettiği biliniyor.  Orthosia şehrinin sikkelerinde çoğunlukla şarap tanrısı Dionysus, baş tanrı Zeus, barış tanrıçası Athena, zafer tanrıçası  Nike tasvirleri yer almaktaydı.

Şehir ilk olarak 1893 yılında bölgede araştırmalar yapan  Kubitcheck ve Reichel tarafından Nysa şehrinin 12 km yakınlarında bir yerleşim olarak belirlenmiştir.

Aydın İli; Yenipazar İlçesi’nin 5 km doğusunda bulunan Donduran Köyü’nde yer alır. MÖ 7. yy’da Kimmerler’in saldırdığı bilinen kent Lydia Kralı Alyattes’in Kimmerler üzerindeki galibiyeti sonucunda Lydia hakimiyeti altına girer. MÖ 6. yy’da İon Birliği’ne katılır. Bir süre sonra da Persler’in eline geçer. Kentin ilk sikkelerinin Büyük İskender’den sonraki zamanda basıldığı belirtilmektedir.

Orthosia Hellen dilinde Artemis’e yakıştırılan isimlerden biri olup “dürüst,doğru ve adil” anlamına gelmektedir. Büyük olasılıkla bu sözcük Luwi veya Karia dillerinden alınarak Hellence'ye uyarlanmıştır.,

Karialıların MÖ 167’de Rhodos’a karşı ayaklanmalarında Orthosia belirgin bir rol üstlenmiştir [Sevin 2001:112]. Orthosia Antik Kenti’nin batısındaki kent Bizans Dönemi kentidir [Varinlioğlu 1998a:385]. Roma Dönemi’nde Alabanda conventusuna bağlı olan kent Bizans Dönemi’nde Karia bölgesindeki piskopozluklar arasındadır. 1996; 1997; 1998 yıllarında Türk-Fransız ortak ekibinin yaptığı kazılar bulunmaktadır.

Bütün Antik Çağ Tarihçileri aşağı yukarı Orthosia’nın yerini tarif ediyor olsalar da, Orthosia’nın tarihçesi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle ne zaman ve nasıl kurulduğunu bilinmemektedir. Yalnız Alabanda ve Mylassa ile birlikte Rodos’a bağlandıklarında ona baş kaldırmışlardır. Bu kentlerin Rodos’a karşı başlattıkları savaş M.Ö. 167’de bu kentin yakınında yapılmıştır.

Donduran Köyü’ndeki evlerden birinin bahçesinde 20×3.5-4 m ölçülerinde bir taban mozaiği bulunmuştur. Mozaik üzerinde çeşitli konuların tasvir edildiği gözlenmiştir. Bunlar arasında kuğu şeklindeki Zeus ile Leda; bir kuşun üzerinde miğferli; giyimli stilize bir Athena figürü; Herakles’in 12 işinden biri olan Stymphalos Gölü kuşlarının öldürülmesi; Pan ve iki adet Nymphe; gladyatör dövüşleri ve son olarak Triton ve Amphitrite’nin olduğu sahneler vardır. Mozaiklerde görülen yüksek kalitede işçilik; kullanılan teknik ve tasvir edilen konular dolayısıyla mozaiklerin bir Roma villasına ait olabileceği öne sürülmüştür. Bazı panolar üzerindeki yazıtlarda pano sahibinin yüncü olabileceği ya da ikinci isminin veya lakabının “yüncü” olduğu anlaşılmıştır. Mitolojik sahnelerdeki figürlerin stil özellikleri ve yazıtların harf karakterine dayanarak mozaikler MS 2. yy’ın sonu 3. yy’ın başlarına tarihlendirilmiştir [Yener-Ölmez 1997:275-286].

Geniş bir alana yayılmış olan kentte ciddi bir kazı yapılmadığından  arkeolojik buluntular oldukça sınırlıdır. İki veya üç sırası görülen tiyatro, yeri az çok belli olan agora, şehrin sur duvarları ve az miktarda sütun ve tapınağa ait olduğu düşünülen bir yükselti ile nekropol alanındaki lahit mezarlar görülebilecek bulguların başlıcalarını oluşturur.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Gaziura antik kenti - Tokat, Turhal

Kastabara antik kenti - Fethiye, Muğla

Likya Uygarlığı Antik Kentleri - Antalya & Muğla