Tripolis ad Meaendrum / Tripolis antik kenti - Denizli, Buldan, Yenicekent
Tripolis Antik Kenti; Denizli merkezine 40 km. uzaklıktaki Buldan İlçesi, Yenicekent Kasabası ile Menderes Nehri arasındaki yamaç üzerinde kurulmuştur.
Tripolis , batıya ve kuzeye açılan vadilerle Ege’ye güneydoğusundaki Çürüksu Ovası ve vadileri ile İç Anadolu ve Akdeniz’e ulaşımı bulunan antik kentlerden birisidir. Kentin güneyinde Çürüksu Vadisi’nde kurulmuş olan çağdaşı Laodikeia’ya 30 km. , Hierapolis’e ise 20 km. uzaklıktadır.
Tripolis’in ilk kuruluşu hakkında kesin bilgilere sahip olunamamıştır. Ancak, kaynaklarda Tripolis’in ilk adının Apollonia olduğu daha sonra Geç Helenistik Dönem de Tripolis olarak adlandırıldığı ve ilk kuruluşunun Lidya Devleti zamanında olduğuna ilişkin belgelere rastlanılmaktadır.
Bergama Krallığı tarafından kurulduğu tahmin edilen kent, Lidya kentleri içinde yer almaktadır. Kent kimi kaynaklarca Frigya, kimilerinde ise Karya sınırları içerisinde gösterilmiştir. Bilinen ise, konumunun verdiği avantaj sayesinde Tripolis'in Lidya - Frigya - Karya üçgeninde gerçekleştirdiği ticaret sonucu bölgenin zengin kentlerinden biri haline geldiğidir. Büyük Menderes nehrinin yakınından geçmesi nedeniyle Tripolis ad Maeandrum olarak da bilinmektedir. Plinius'a göre kentin bir diğer adı Apollonia (Apollonia ad Maeandrum)'dur. Günümüze dek ulaşan yapıların çoğunluğu Roma dönemi M.S. I-III. yüzyıllardan kalmadır. Bölgenin aktif fay hatlarına yakınlığı, bunun bir sonucu olarak sık yaşanan depremler şehrin zamanla önemini yitirmesine sebep olmuştur. MS. 325 yılında Birinci İznik Konsili hazır bulunan Lidya piskoposları listesinde Tripolis'in adının geçmesi piskoposluk düzeyinde bir kent olduğunu göstermektedir.
Kentte ilk kazı, küçük çaplı olarak 1993 yılında Denizli Müze Müdürlüğünce yapılmıştır. Sistematik arkeolojik kazı ve araştırmalara 2007 yılı yazında Ege Üniversitesi tarafından başlanmıştır. İlk kazılar Roma caddesi ve doğu nekropolisinde yoğunlaşmıştır. Doğu nekropolisindeki kazıların öncelikli amacı defineciler tarafından yağmalanmış mezarların daha fazla tahribe uğramasını önlemek olmuştur. 2008 yılında aynı bölgelerde kazılar genişletilerek sürdürülmüştür. 2009 yılı sonrasında bürokratik sorunlar nedeniyle çalışmalara ara verilmiştir.
2012 yılından itibaren Denizli Müzesi başkanlığında Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bahadır Duman'ın bilimsel danışmanlığında kazılar tekrar başlatılmıştır. Kazı çalışmalarının 2019 yılına ait kısmı 2 Ocak 2019- 4 Mart 2019 ile 1 Kasım 2019- 31 Aralık 2019 tarihleri arasında gerçekleşmiştir.[1] 2019 yılında yapılan kazı çalışmaları sırasında MÖ 2. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen 32 metre genişliğinde ve 7 metre uzunluğunda anıtsal bir çeşme bulundu.[2]
Tripolis Lidya Şehirleri arasında yer almasına karşın Frigya ve Karya bölgelerine ulaşımı sağlayan önemli sınır, ticaret ve tarım merkezlerinden biri görünümündedir. Menderes Nehri ile Çürüksu Çayı’nın bereketlendirdiği, Çürüksu Ovası’nın büyük bir bölümüne hakim kentlerden biri olup, kuruluş biçimiyle ve şehircilik anlayışı ile yörenin en zengin kentleri arasında yer almaktadır.
Tripolis’in ilk kuruluşunun Lidyalılar zamanında olmasına karşın, yüzeydeki kalıntılar uslup olarak Roma ve Bizans Dönemi mimari özelliklerini ve yapı örneklerini göstermektedir.
Tripolis Antik Kenti İ.Ö. II.yy sonları ile İ.S. I.yy. ortalarında ve IV. Yy. ortalarında birçok deprem ve savaşlara sahne olduğundan çok tahrip olmuştur. Kent en görkemli dönemini Roma devrinde yaşamıştır. Kentin Ana Cadde’sinde 1993 yılında Müze Müdürlüğü’nce kazı yapılmış olup, burada kazı çalışmalarına 2007 yılında tekrar başlamıştır.
Kaynak:
pamukkale.gov.tr
Wikipedia
Tripolis , batıya ve kuzeye açılan vadilerle Ege’ye güneydoğusundaki Çürüksu Ovası ve vadileri ile İç Anadolu ve Akdeniz’e ulaşımı bulunan antik kentlerden birisidir. Kentin güneyinde Çürüksu Vadisi’nde kurulmuş olan çağdaşı Laodikeia’ya 30 km. , Hierapolis’e ise 20 km. uzaklıktadır.
Tripolis’in ilk kuruluşu hakkında kesin bilgilere sahip olunamamıştır. Ancak, kaynaklarda Tripolis’in ilk adının Apollonia olduğu daha sonra Geç Helenistik Dönem de Tripolis olarak adlandırıldığı ve ilk kuruluşunun Lidya Devleti zamanında olduğuna ilişkin belgelere rastlanılmaktadır.
Bergama Krallığı tarafından kurulduğu tahmin edilen kent, Lidya kentleri içinde yer almaktadır. Kent kimi kaynaklarca Frigya, kimilerinde ise Karya sınırları içerisinde gösterilmiştir. Bilinen ise, konumunun verdiği avantaj sayesinde Tripolis'in Lidya - Frigya - Karya üçgeninde gerçekleştirdiği ticaret sonucu bölgenin zengin kentlerinden biri haline geldiğidir. Büyük Menderes nehrinin yakınından geçmesi nedeniyle Tripolis ad Maeandrum olarak da bilinmektedir. Plinius'a göre kentin bir diğer adı Apollonia (Apollonia ad Maeandrum)'dur. Günümüze dek ulaşan yapıların çoğunluğu Roma dönemi M.S. I-III. yüzyıllardan kalmadır. Bölgenin aktif fay hatlarına yakınlığı, bunun bir sonucu olarak sık yaşanan depremler şehrin zamanla önemini yitirmesine sebep olmuştur. MS. 325 yılında Birinci İznik Konsili hazır bulunan Lidya piskoposları listesinde Tripolis'in adının geçmesi piskoposluk düzeyinde bir kent olduğunu göstermektedir.
Kentte ilk kazı, küçük çaplı olarak 1993 yılında Denizli Müze Müdürlüğünce yapılmıştır. Sistematik arkeolojik kazı ve araştırmalara 2007 yılı yazında Ege Üniversitesi tarafından başlanmıştır. İlk kazılar Roma caddesi ve doğu nekropolisinde yoğunlaşmıştır. Doğu nekropolisindeki kazıların öncelikli amacı defineciler tarafından yağmalanmış mezarların daha fazla tahribe uğramasını önlemek olmuştur. 2008 yılında aynı bölgelerde kazılar genişletilerek sürdürülmüştür. 2009 yılı sonrasında bürokratik sorunlar nedeniyle çalışmalara ara verilmiştir.
2012 yılından itibaren Denizli Müzesi başkanlığında Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bahadır Duman'ın bilimsel danışmanlığında kazılar tekrar başlatılmıştır. Kazı çalışmalarının 2019 yılına ait kısmı 2 Ocak 2019- 4 Mart 2019 ile 1 Kasım 2019- 31 Aralık 2019 tarihleri arasında gerçekleşmiştir.[1] 2019 yılında yapılan kazı çalışmaları sırasında MÖ 2. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen 32 metre genişliğinde ve 7 metre uzunluğunda anıtsal bir çeşme bulundu.[2]
Tripolis Lidya Şehirleri arasında yer almasına karşın Frigya ve Karya bölgelerine ulaşımı sağlayan önemli sınır, ticaret ve tarım merkezlerinden biri görünümündedir. Menderes Nehri ile Çürüksu Çayı’nın bereketlendirdiği, Çürüksu Ovası’nın büyük bir bölümüne hakim kentlerden biri olup, kuruluş biçimiyle ve şehircilik anlayışı ile yörenin en zengin kentleri arasında yer almaktadır.
Tripolis’in ilk kuruluşunun Lidyalılar zamanında olmasına karşın, yüzeydeki kalıntılar uslup olarak Roma ve Bizans Dönemi mimari özelliklerini ve yapı örneklerini göstermektedir.
Tripolis Antik Kenti İ.Ö. II.yy sonları ile İ.S. I.yy. ortalarında ve IV. Yy. ortalarında birçok deprem ve savaşlara sahne olduğundan çok tahrip olmuştur. Kent en görkemli dönemini Roma devrinde yaşamıştır. Kentin Ana Cadde’sinde 1993 yılında Müze Müdürlüğü’nce kazı yapılmış olup, burada kazı çalışmalarına 2007 yılında tekrar başlamıştır.
Kaynak:
pamukkale.gov.tr
Wikipedia
